MUỐN GO – GLOBAL? TIỀN VÀ VĂN HÓA.
Tất nhiên, giấc mơ ra tầm quốc tế đối với chúng ta không còn là chuyện quá xa vời hay hư ảo nữa mà nó đã có thật. Đúng vậy, chúng ta sẽ nhớ tới Nguyễn Công Trí (Phương diện này mình sẽ nói những brands hay fashion designer xuất phát từ Việt Nam nhé) với sự đánh giá cao của giới mộ điệu thời trang quốc tế - bên cạnh đó là rất nhiều celebs hạng A+ của US/UK sử dụng đồ của NCT. Không dừng ở đó, ở ngay mảng streetwear hay các fashion designer là những người trẻ, chúng ta cũng đón nhận những cái tên như là Eww studio, Vaegabond hoặc Morning Warning từ Việt Nam cùng các stars hiện tại : PlayBoiCarti, G-Eazy và Lil Nas X.
Thật vậy – tư tưởng vươn tầm ra quốc tế là cần trong bối cảnh thị trường Việt Nam tuy phát triển nhưng cạnh tranh quá kinh khủng như hiện nay. Nếu các bạn biết khái niệm “Blue Ocean” và “Red Ocean”/Đại dương xanh và Đại Dương Đỏ thì một số các thương hiệu thời trang Việt Nam đang đi theo con đường này. Thay vì đâm đầu vào một Đại Dương Đỏ quá ngột ngạt và tính cạnh tranh mạnh mẽ, brands/doanh nghiệp sẽ chấp nhận rủi ro tạo ra một Đại Dương Xanh nhằm khai thác các khoảng trống thị trường chưa được khai phá đầy tiềm năng với mức lợi nhuận khủng.
Các bạn luôn hỏi “Làm thế nào để thương hiệu Việt ghi danh tên mình trên bản đồ thế giới”.
Mình sẽ nhắc luôn hai chữ trên đầu là “Tiền” và “Văn Hóa”.
Để dễ hiểu, để định hình và gây được tiếng vang trên không chỉ thị trường nội địa mà quốc tế - các thương hiệu thời trang Việt Nam phải có lợi thế cạnh tranh siêu việt mà không một thương hiệu quốc tế nào có thể đánh bại hoặc khó đánh bại được. Việc tạo ra lợi thế cạnh tranh nằm ở nhiều yếu tố, nhưng đối với tình hình hiện tại – mình sẽ cho 02 keywords là “Price Competitive”/Cạnh tranh về giá và “Culture Competitive”/Cạnh tranh về văn hóa.
Cạnh tranh về văn hóa là sao?
Nói thẳng ra – dù rất tự hào về người Việt nhưng thời trang Việt Nam, kể cả streetwear hay haute couture mới khởi sắc trong độ 5 năm trở lại đây. Nếu so sánh với cả thế giới thì thật là khập khiễng, chúng ta chẳng là một cái gì trong kho tàng thời trang đồ sộ đã diễn ra cả trăm – cả ngàn năm. Đứng ở phương diện của mình, dù rất vui khi đồ local Việt Nam được sao nước ngoài mặc nhưng nếu có bán được cho mass market hay một customer khác thì nó chỉ nằm ở phần “ Giá cả rẻ hơn nhiều so với các thương hiệu nước ngoài ở cùng phân khúc hàng hóa” (hay gọi là substitute product – mặt hàng thay thế, tí nữa mình sẽ nói về ở mảng tiền sau). Nếu so sánh với các thương hiệu đi trước – các local brands Việt Nam cũng chỉ là kẻ theo sau, vì toàn bộ sản phẩm sẽ trông na ná một thương hiệu nào đó, “same same but different”/ cũng kiểu dáng đó, cũng kiểu in đó – đường cắt đó, cách thể hiện đó. Bùm! Tinh chỉnh một tí. Sẽ là khắt khe và tiêu cực – nhưng ý kiến của mình là vậy, bản sắc của Việt Nam không được thể hiện nhiều, cái chúng ta có chỉ là giá rẻ hơn mà thôi.
Vậy – bọn nước ngoài sẽ mua một thứ mà chúng nó đã có sẵn hàng chục, hàng trăm nước ở bộ sưu tập thời trang dày cộm hay họ sẽ cảm thấy thú vị khi có được 1 thứ gì đó mà họ chưa từng biết. Đúng – đó chính là “Văn hóa Việt Nam”. Văn hóa Việt Nam cực kì đa dạng và phong phú – chỉ dân tộc Kinh là đã rất nhiều, huống chi chúng ta còn 53 dân tộc cùng sinh sống nữa. Mỗi dân tộc có một bản sắc văn hóa riêng. “Xa thơm mà gần lại chẳng đoái hoài” – rất nhiều các bài báo, những phóng viên, những người khám phá nước ngoài đã đặt chân lên Việt Nam để tìm hiểu về văn hóa của chúng ta, làm báo – làm editorial hay cả clip và tất cả đều được thị trường nước ngoài đón nhận. Những content đó còn kiếm cho người tạo ra những số tiền không hề nhỏ nếu bán nguồn cho các đầu báo, đầu kênh như Discovery, National Geographic. Chẳng nói đâu xa, mỗi năm chúng ta cũng xuất khẩu hàng ngàn sản phẩm thổ cẩm, gốm sứ Bát Tràng, nội thất tre/vông, tranh Đông Hồ ra nước ngoài còn gì. Chứng tỏ rằng, lợi thế cạnh tranh về văn hóa là vô cùng lớn đối với một nước có bề dày như Việt Nam.
Nếu lấy ví dụ - mình xin lấy ví dụ về văn hóa Nhật khi được các thương hiệu thời trang Nhật (high-end/haute/streetwear) khai thác mạnh đưa ra thế giới. Kapital, CDG, Yohji, NBH, Bape (Nigo) cũng thành công trong việc hòa trộn giữa những nét đặc sắc Nhật vào sản phẩm thời trang của họ - thứ mà không một thằng nào khác ở Tây Âu hay Mỹ có thể bắt chước được. Hay Anime/Manga đi – một đặc sản văn hóa của Nhật Bản, đã từng collab rất nhiều thương hiệu lớn trên thế giới. Có Dragon BallZ, Onepiece, Sailor Moon, Akira hay gần đây là Loewe x Ghibli Studio với artwork chính đến từ “Hàng xóm của tôi là Totoro”.
Cạnh tranh về giá?
Sức mạnh đến từ giá cả luôn luôn là điểm nổi bật và thuyết phục khách hàng một cách dễ nhất. Mình luôn nói rằng “Cùng 1 kiểu design đó, khi mà local brand Việt Nam bán ở mức 1tr-2tr thì các brands nước ngoài đã nằm ở mức 5-10tr”. Việc rẻ này nằm ở sự định giá của các founder dựa trên mặt bằng thu nhập chung của người Việt – nhưng cũng cho thấy chi phí sản xuất của Việt Nam rẻ hơn nước ngoài rất nhiều. Dù có thể chất lượng không thể nào tối thượng bằng – nhưng nếu so sánh khách quan, đồ Việt Nam của chúng ta có thể xếp ở mức “Ngon – Bổ và Rẻ” với thị trường nước ngoài. Cũng vì một phần nằm ở chỗ “Brand-value” / Giá trị thương hiệu nhưng không thể không nói tới sự so sánh giá cả khi xét ở một thị trường đại chúng. Nhân công ở Việt Nam được trả khá rẻ - rẻ hơn so rất nhiều với các thị trường nước ngoài. Đó cũng là lí do mà sao COGS các sản phẩm Việt Nam thấp hơn và dẫn tới giá bán cũng thấp hơn.
Trong bối cảnh Trung Quốc đang bất đồng với rất nhiều các nước phương Tây và Mĩ – cuộc chiến tranh thương mại diễn ra thì rất nhiều xưởng gia công ồ ạt tràn về Việt Nam. Điều này vừa tốt vừa hại, nhưng chứng minh được khả năng cạnh tranh về giá là vô cùng cao khi mà các thương hiệu thời trang nội địa muốn nhảy sang quốc tế.
Thời đại còn giúp chúng ta khi mà consumerism/ Thói mua sắm vượt qua nhu cầu của thế hệ Z, hay cả thế hệ Y sẽ làm bùng cháy khả năng “price competitive” này. Khách hàng nước ngoài/cũng như nước ta không cần 1 item, 1 sản phẩm thời trang quá đẳng cấp, quá brand-value mà sẽ là tốt hơn khi họ có thể thay outfit hàng ngày để spam trên IG/FB. Đó là chìa khóa để các brand Việt Nam khẳng định trên chiến trường quốc tế, bên cạnh yếu tố văn hóa.
Vậy – việc chọn về Giá hay Văn hóa, chúng ta còn phải chờ xem. Tư thế của local brands Việt sẽ nằm ở đâu?
Ủng hộ mình tại:
Paypal: https://www.paypal.me/triminhle0808
Banking account: Vietinbank
STK: 104005424124 - Chủ tài khoản: Lê Minh Trí.
